De geactualiseerde NIV Bijbel is wederom onderwerp van kritiek, ditmaal van de Synode van Missouri van de Lutherse kerk. In een onlangs verschenen rapport waarschuwde een groep deskundigen tegen het gebruik van de Engelse NIV vertaling in verband met een genderkwestie in de Engelse vertaling. In dit artikel zal aan de hand van twee voorbeelden deze kritiek nader worden uitgelegd.
“Inclusief taalgebruik in de Engelse vertaling van het NIV uit 2011 creëert een potentiële vervlakking van het bijzondere karakter van de Bijbelse openbaring, en, wat nog ernstiger is, het ondermijnt bij tijd en wijle de openbaring van Christus als de beloofde Redder van de mensheid”. Dit stelt de bestuursstaf van de Commissie voor Theologie en Kerkelijke Relaties in een rapport dat werd gepubliceerd in augustus.
“Predikanten en gemeenten van de Synode van Missouri van de Lutherse kerk moeten zich bewust zijn van deze ernstige zwakte. In onze beoordeling is de Engelse vertaling van het NIV uit 2011 niet geschikt voor gebruik als lectionarium of als Bijbel die kan worden aangeraden aan de leken van onze kerk.”
Naar verluidt is de New International Version over de gehele wereld een toonaangevende hedendaagse Engelse Bijbelvertaling vanwege het feit dat zij zo eenvoudig is te begrijpen. In 2009 kondigde het wereldwijde Bijbelgenootschap Biblica aan dat de populaire Engelse vertaling voor de eerste keer in 25 jaar tijd herzien zou worden.
De herziene NIV vertaling (uitgevoerd door leden van de Commissie voor Bijbelvertaling, een onafhankelijk orgaan bestaande uit Bijbelgeleerden uit de gehele wereld dat als enige het gezag heeft om de Engelse vertaling van de NIV te herzien) werd uitgebracht in 2011 en heeft veel kritiek te verduren gehad, voornamelijk vanwege de herziene genderaspecten.
Tot de critici van de Engelse vertaling behoren ook de Commissie voor Bijbelse Mannelijkheid en Vrouwelijkheid en de Zuidelijke Baptistenconventie, die vorige jaar de herziene Engelse vertaling officieel verwierp met de woorden: “de betekenis van honderden verzen is helemaal veranderd, met name doordat de genderspecifieke details die deel uitmaakten van de oorspronkelijke taal nu gewist zijn.”
De Commissie voor Theologie en Kerkelijke Relaties van de Synode van Missouri van de Lutherse kerk erkent sinds geruime tijd dat taal zich ontwikkelt. Zij erkende reeds eerder de intentie van de Commissie voor Bijbelvertaling om de betekenis van de Bijbelse teksten in Engels te communiceren zoals dat heden ten dage gebruikt wordt.
De commissie is het echter niet eens met sommige vervangingen voor mannelijke enkelvoudige voornaamwoorden.
“Hoewel er vele situaties zijn waarin zulke vervangingen niet de betekenis of inherente bedoeling van de passage veranderen, ” aldus de commissie, wordt deze benadering afgeraden vanwege “de mogelijkheid dat de betekenis van passages zo sterk verandert.”
Een voorbeeld van een aanpassing in de herziene Engelse vertaling is de vervanging van “hij”, “hem” en “zijn” voor “zij”, “hen” en “hun”.
De commissie gaf twee belangrijke voorbeelden waarin zo’n revisie de betekenis van de Schrift “ten nadele” bleek te veranderen.
Eerste voorbeeld:
Genesis 1:26-27 in de NIV vertaling uit 2011 luidt als volgt : “Then God said, ‘Let us make mankind [een verzamelnaam komt hier in de plaats van “man”] in our image, in our likeness, so that they [het meervoudig voornaamwoord komt tevens in de oorspronkelijke tekst voor] may rule over the fish in the sea and the birds in the sky, over the livestock and all the wild animals, and over all the creatures that move along the ground. So God created mankind [een verzamelnaam komt hier in de plaats van “man”] in his own image, in the image of God he created them [het meervoudig voornaamwoord vervangt hier “him”]; male and female he created them.”
In de eerste situatie waarin “man” wordt vervangen door “mankind”, wordt het bijzondere karakter van de eerste man niet duidelijk. De beweegreden hier lijkt te zijn dat men graag wil benadrukken dat de gehele mensheid naar Gods evenbeeld is geschapen, echter in de oorspronkelijke tekst was dit al overvloedig duidelijk gemaakt door “man” in de eerste zin van vers 26 parallel te stellen aan “they” in de volgende zin. In vers 27 ondermijnt de tweede vervanging van “mankind” door “man” wederom het bijzondere karakter van de schepping van Adam. Als men dit bovendien nog koppelt aan de vervanging van “him” voor “them” verderop in het vers, dan moet men concluderen dat het niet duidelijk is hoe de verzen precies samenhangen. Het oorspronkelijke vers begint met de bijzondere schepping van Adam – “the one man who is father of all creation, created in God’s image, and in whom all will die through his sin” (Romeinen 5:12) – en gaat dan verder met de man en de vrouw, hetgeen parallel aan Adam wordt gesteld. De oorspronkelijke tekst behoudt dan zowel de bijzonderheid als het universele, hetgeen ondermijnd wordt in de Engelse NIV vertaling uit 2011.
Tweede voorbeeld:
Psalmen 8:4-5 in de NIV vertaling uit 2011 luidt: “What is mankind [ “man” wordt vervangen door een verzamelnaam] that you are mindful of them [meervoudig voornaamwoord in plaats van “him”], Human beings [meervoudig zelfstandig naamwoord in plaats van “son of man”] that you care for them [meervoudig voornaamwoord in plaats van “him”]? You have made them [meervoudig voornaamwoord in plaats van “him”] a little lower than the angels and crowned them [meervoudig voornaamwoord in plaats van “him”] with glory and honor.”
De motivatie voor de veranderingen in deze vertalingen lijkt wederom het verlangen om een universele waarheid aangaande de gehele mensheid te benadrukken – dat de mensheid glorie en eer heeft ontvangen als een bekroning op de schepping. De beslissingen die in de Engelse vertaling zijn genomen versluieren echter andere zaken. In de eerste plaats tast de beslissing om hier meervouden te gebruiken de Messiaanse betekenis van deze psalm aan, de bijzondere toepassing ervan op Christus. Hebreeuwen 2:5-9 citeert Psalmen 8:4-5 en merkt op dat deze verzen getuigen van onze Here Jezus. Hij is de Man aan wie de Here alle glorie en eer geeft; de “Son of Man” aan wie de gehele schepping onderdanig is. Hij is Degene die de engelen overvleugelt in glorie en eer, ook al is hij geschapen om uiteindelijk lager dan hen geplaatst te worden voor onze redding.
Ten tweede moeten we opmerken dat de vervanging van “son of man” door een generieke term als “human being” of “human beings” (een consequent patroon in de Engelse vertaling uit 2011), een verarming veroorzaakt van het begrip “Son of Man” als de term waarmee de Here zichzelf door het hele Evangelie heen aanduidt. Jezus gebruikt een term (een bepaald idioom, “son of man”) uit het Oude Testament die de gehele mensheid aanduidt en verwijst er tevens mee naar zichzelf. Dit is van groot belang, vooral wanneer dit wordt gezien in het licht van Daniël 7:13-14. Daarin wordt dezelfde term, “son of man,” gebruikt in een voorspelling van de opstanding van onze Redder. In deze passage “one like a son of man” is “given dominion and glory and a kingdom in which all nations are included under a rule that shall never be destroyed.”
Hoewel de Lutherse commissie kritiek heeft op de Engelse vertaling vanwege de “misplaatste poging om de waarheid van het Woord van God begrijpelijker te maken” heeft zij wel duidelijk gemaakt dat het oordeel niet “de gehele Engelse vertaling uit 2011 behelst.” De commissie liet weten dat ze een veel uitgebreidere studie van de vertalingen zou moeten maken eer uitspraken te kunnen doen over de gehele Engelse vertaling.
De Synode van Missouri van de Lutherse kerk omschrijft zichzelf als een confessioneel, Christelijk, op de Bijbel gestoeld kerkgenootschap met een missie. De Commissie voor Theologie en Kerkelijke Relaties werd door de Synode opgericht in 1962. Zij verstrekt studiedocumenten, vormt opinies en doet uitspraken over theologische kwesties.
Dit blog is een vertaling van een artikel dat op 4 september j.l. online verscheen in The Christian Post.
Sebastiaan Kunst is een ervaren vertaler Engels en schrijft regelmatig blogs over de Engelse taal en cultuur en aanverwante zaken.